Over een paar jaar zal België wellicht het eerste kunstmatige energie-eiland ter wereld bezitten.
Zowat 45 kilometer voor de Belgische kust wordt hard gewerkt aan een ambitieus project dat Europa’s potentieel om schone energie te produceren op basis van windkracht gevoelig zal verhogen.
De omvang van dit project, het Prinses Elisabeth energie-eiland, is indrukwekkend, en de bouw ervan zal een sterk staaltje van engineering zijn. Enorme betonnen caissons van bijna 60 meter lang, gebouwd in de haven van Vlissingen, werden met sleepboten naar de locatie op zee gebracht, opgevuld met zand, en afgezonken tot op 45 meter diepte. Ze zullen de buitenrand vormen van een eiland dat uiteindelijk zo’n zes hectare zal beslaan, inclusief aanmeerplaatsen en helihaven. Eens het volledig operationeel zal zijn, begin de jaren 2030, zal het kunstmatige eiland fungeren als offshore hub voor twee of mogelijk drie nieuwe windparken.
Het project zal ook buiten België een impact hebben. Dankzij zijn strategische ligging in de Noordzee zou het eiland in de toekomst ook kunnen fungeren als interconnectieknooppunt tussen het Belgische elektriciteitsnet en dat van andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk. De internationale verbondenheid tussen energienetten kan de energiezekerheid en de concurrentie verhogen.
“Het Prinses Elisabeth energie-eiland toont aan dat we ons willen engageren voor een duurzamere toekomst in Europa”, aldus Robert de Groot, vicepresident van de EIB. “Windenergie staat symbool voor innovatie, vastberadenheid en een gedeelde visie op de toekomst.”
Aandacht voor mariene ecosystemen
Projectontwikkelaar Elia, de beheerder van het Belgische transmissienet voor elektriciteit en ook netbeheerder in het noorden en oosten van Duitsland, neemt heel wat maatregelen om de impact van het eiland op het kwetsbare mariene milieu te compenseren. Het natuurinclusieve ontwerp van het project omvat ingrepen die de biodiversiteit boven en onder water moeten stimuleren.
Op het eiland zullen er specifieke nestzones voor vogels zijn, onder water creëren speciale structuren de ideale omstandigheden voor oesterbanken en ander marien leven. Zo wil men evolueren van een klassiek offshore infrastructuurelement naar een kunstmatig rif dat actief zal bijdragen aan het ecosysteem van de Noordzee.
“Europa’s zeeën en oceanen worden de energiecentrales van de toekomst”, aldus Marleen Vanhecke, hoofd externe communicatie bij Elia Group. “Elia wil de norm zetten op het vlak van duurzaamheid voor offshore infrastructuur. Door maatregelen te nemen voor de biodiversiteit hopen we andere ontwikkelaars te inspireren tot gelijkaardige initiatieven.”
Europese steun voor groene projecten
Het project levert een grote bijdrage aan de doelstelling van de Europese Unie om haar economie tegen 2050 koolstofvrij te maken. Daarom kan het ook rekenen op significante financiële ondersteuning van de EU. De Europese Investeringsbank verstrekte een groene kredietfaciliteit van 650 miljoen euro voor de eerste fase van het project, de bouw van het eiland, waarvoor de kostprijs op 1,1 miljard euro wordt geraamd.
“Onze inspanningen voor de bouw van een kunstmatig energie-eiland versterken de innovatie- en concurrentiepositie van Europa in een context van wereldwijde energietransitie”, aldus Catherin Vandenborre, Chief Financial Officer bij Elia Group. “Deze lening biedt ons stabiele financiering op lange termijn, ten gunste van de Belgische consument.”
Het project ontving ook 100 miljoen euro subsidie via de Europese herstel- en veerkrachtfaciliteit (RFF) in het kader van RePowerEU, dat Europa minder afhankelijk moet maken van de invoer van fossiele brandstoffen.
2027 en daarna: de volgende fasen
Eens de bouw van het energie-eiland voltooid is, in 2027, zullen de volgende projectfasen van start gaan. Fase twee omvat de installatie van de hoogspanningslijnen en andere infrastructuur om windenergie op te slaan en te verdelen. In fase drie zullen de kabels geïnstalleerd worden om de elektriciteit van de offshore windparken naar België te brengen.
De prijsstijgingen voor elektrisch materieel, in het bijzonder voor hoogspanningsgelijkstroomsystemen (HVDC), duwen de projectkosten omhoog. Elia evalueert momenteel alle opties voor de volgende fasen, teneinde de financiële en technische vereisten van het project te halen. Intussen wordt er gestaag voortgewerkt aan de aanleg van de funderingen van het eiland en van de wisselstroominfrastructuur. Die werkzaamheden maken de integratie mogelijk van twee van de drie geplande offshore windparken, die samen ongeveer 60% van de Prinses Elisabeth-zone innemen.
