- Infrastruktura cyfrowa, dostępność wykwalifikowanych pracowników oraz innowacyjne otoczenie to istotne czynniki napędzające cyfryzację, nadal jednak w całej Unii Europejskiej występują w tym zakresie dysproporcje
- Unia Europejska zmniejszyła dystans dzielący ją od Stanów Zjednoczonych w zakresie wdrażania zaawansowanych technologii cyfrowych (UE 69% vs. USA 71%)
Kryzys związany z COVID-19 spowodował gwałtowne przyspieszenie działań na rzecz cyfryzacji wśród firm w UE. Jak wynika z najnowszego raportu pt. Cyfryzacja w Europie w latach 2022–2023: wyniki ankiety inwestycyjnej EBI, w 2022 r. ponad połowa (53%) firm w UE podjęła działania zmierzające do zwiększenia ich obecności cyfrowej na rynku, takie jak oferowanie usług w internecie. Unia Europejska zmniejszyła ponadto dystans dzielący ją od Stanów Zjednoczonych w zakresie wdrażania zaawansowanych technologii cyfrowych. W 2022 r. zaawansowane technologie cyfrowe, takie jak zaawansowana robotyka, analiza dużych zbiorów danych czy sztuczna inteligencja, wdrożyło 69% firm w UE, natomiast w USA odsetek ten wyniósł 71%. W ciągu ostatnich czterech lat luka pomiędzy tymi krajami stopniowo się zmniejszała.
Choć w dziedzinie cyfryzacji firmy w UE poczyniły znaczący postęp, firmy w USA osiągnęły lepsze rezultaty w reakcji na pandemię, przy czym ich przewaga wynika głównie z niskiego poziomu inwestycji cyfrowych wśród mikro- i małych przedsiębiorstw w Unii Europejskiej. Tylko 30% mikroprzedsiębiorstw w UE uznało cyfryzację za kwestię priorytetową, natomiast wśród dużych firm odsetek ten wyniósł 62%.
„Aby osiągnąć transformację cyfrową i wykorzystać jej długoterminowe korzyści, UE powinna pójść o krok dalej i, oprócz samego wdrożenia technologii, rozważyć szersze konsekwencje społeczne. Umożliwienie pracownikom podnoszenia umiejętności cyfrowych istotnie przyczyni się do stworzenia w Unii Europejskiej środowiska sprzyjającego innowacjom, co z kolei sprawi, że firmy i regiony będą bardziej konkurencyjne i odporne” – powiedziała Debora Revoltella, dyrektor wydziału kwestii ekonomicznych EBI.
„Infrastruktura cyfrowa, w tym dostęp do szybkiego internetu, dostępność wykwalifikowanych pracowników oraz innowacyjne otoczenie odgrywają kluczową rolę w stymulowaniu rozwoju cyfryzacji. W regionach o lepszej infrastrukturze cyfrowej obserwuje się wyższe zwroty z inwestycji cyfrowych i większą obecność przedsiębiorstw cyfrowych. Dzięki holistycznemu podejściu do transformacji cyfrowej Unia Europejska może zapewnić sobie dostatnią i zrównoważoną przyszłość” – powiedział Ricardo Mourinho, wiceprezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI).
„Pandemia koronawirusa i wojna w Ukrainie pokazały, że rozwój cyfryzacji jest wymogiem naszych czasów i jednym z głównych wyzwań. Od zaawansowanej cyfryzacji zależy nasze bezpieczeństwo, rozwój zielonych projektów i co za tym idzie rozwój gospodarczy. Dlatego EBI, jako bank UE, jest zdeterminowany by wspierać rozwój zaawansowanych projektów cyfrowych ale też by wyrównywać różnice jakie jeszcze pomiędzy krajami UE w poziomie cyfryzacji istnieją” – powiedziała prof. Teresa Czerwińska, wiceprezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego, odpowiedzialna za projekty z zakresu cyfryzacji w EBI.
Podsumowanie raportu można znaleźć tutaj. Dane z ankiety inwestycyjnej EBI dotyczące poszczególnych krajów UE można znaleźć tutaj.
Mimo postępu w dziedzinie infrastruktury cyfrowej pomiędzy regionami UE utrzymują się w tym zakresie znaczne dysproporcje, a 14% przedsiębiorstw uważa ograniczony dostęp do infrastruktury cyfrowej za główną przeszkodę dla inwestycji.
Co więcej, wysiłki firm w tym obszarze w dużej mierze zależą od dostępności pracowników z umiejętnościami cyfrowymi. Regiony dysponujące pracownikami o ponadprzeciętnych umiejętnościach cyfrowych częściej wdrażają zaawansowane technologie cyfrowe, a działające w nich firmy inwestowały więcej w cyfryzację w czasie kryzysu związanego z COVID-19. Regiony powinny zatem usprawnić systemy edukacji i szkoleń z myślą o ciągłym podnoszeniu umiejętności pracowników oraz zapewnić im możliwości zdalnego uczenia się przez internet, co pozwoli zniwelować istniejącą lukę cyfrową.
Na wysiłki związane z cyfryzacją wpływa również otoczenie, w jakim firmy funkcjonują. Przedsiębiorstwa działające w otoczeniu wysoce innowacyjnym pod względem cyfrowym częściej inwestowały w cyfryzację w reakcji na pandemię.
Istotną rolę w cyfryzacji odgrywa także handel – firmy w branży handlu międzynarodowego częściej korzystają bowiem z zaawansowanych technologii cyfrowych. Przedsiębiorstwa cyfrowe są odporniejsze na zakłócenia w handlu i reagują na nie bardziej proaktywnie. Dzięki technologiom cyfrowym można również łatwiej radzić sobie z wyzwaniami środowiskowymi, takimi jak inteligentna mobilność w miastach, rolnictwo precyzyjne i zrównoważone łańcuchy dostaw, co może się przekładać na obniżenie emisji, a także ułatwiać przechodzenie w kierunku bardziej ekologicznej gospodarki.
Firmy zaawansowane cyfrowo wykazują też większą skłonność do inwestowania w działania związane ze zmianą klimatu: 57% z nich zainwestowało już w takie działania, a w przypadku firm niescyfryzowanych odsetek ten wyniósł 43%. Wnioski te świadczą o potencjale cyfryzacji w zakresie wspierania przechodzenia na bardziej zrównoważoną gospodarkę.
Polska na tle Unii Europejskiej
66% polskich firm używa zaawansowanych technologii cyfrowych, jest to nieznacznie mniej w porównaniu do średniej UE – 69%. Odsetek ten się zmienia jeśli wziąć pod uwagę wielkość firm:
- prawie 80% dużych firm jest zaawansowanych cyfrowo
- pond 60% średnich firm
- niespełna 50% małych firm
- 60% mikrofirm.
Dużą różnicę widać w reakcji polskich firm na pandemię koronawirusa: prawie 60% dużych firm zwiekszyło swój poziom cyfryzacji w porówaniu do ok 40% średnich i małych firm i tylko 30% mikrofirm – i te dane są zbliżone do wyników w UE.
30% polskich przedsiębiorców, w firmach zaawansowanych cyfrowo, stara się zabezpieczać przed ryzykami wywołanymi ocieplaniem się klimatu, jednak odsetek jest mniejszy niż w UE – 38%. W firmach niezaawansowanych cyfrowo działania zabezpieczające deklaruje 21% polskich firm – 23% w UE.
Badanie Grupy EBI dotyczące inwestycji i sposobów ich finansowania (EIBIS) to jedyne w swoim rodzaju doroczne badanie obejmujące około 12 800 firm. Biorą w nim udział firmy ze wszystkich państw członkowskich UE, a także wybrana grupa firm amerykańskich, która służy jako punkt odniesienia. Ankieta uwzględnia dane na temat cech i wyników poszczególnych firm, ich wcześniejszych działań inwestycyjnych i planów na przyszłość, źródeł finansowania, problemów związanych z finansowaniem oraz innych wyzwań.