Wyzwania inwestycyjne w Polsce oraz wspieranie inicjatyw private equity były głównymi tematami debaty eksperckiej z udziałem prof. Teresy Czerwińskiej, wiceprezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego, wiceministra Rozwoju i Technologii – prof. Mariusza Jerzego Goleckiego, prezesa zarządu Giełdy Papierów Wartościowych – Marka Dietla jak również czołowych przedstawicieli instytucji finansowych i przedsiębiorców.

Na konferencji przedstawione zostały wyniki szóstej ankiety EBI dotyczącej zakresu inwestycji w Polsce (dostępnej w języku angielskim na stronie: https://www.eib.org/en/publications/econ-eibis-2021-poland ). Jest to coroczne badanie przeprowadzane przez bank Unii Europejskiej mające na celu zebranie informacji jakościowych i ilościowych dotyczących aktywności inwestycyjnej, wymagań dotyczących finansowania, a także wyzwań, z jakimi mierzą się zarówno mniejsze, jak i większe firmy. Ankieta przeprowadzana jest w każdym kraju członkowskim.

Wyzwania inwestycyjne w Polsce

Grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego od 1990 roku wspiera rozwój polskiej gospodarki przez cały ten czas zwiększając swoje zaangażowanie. W 2021 roku polskie firmy i podmioty z sektora publicznego otrzymały rekordową kwotę 6,5 mld euro, w tym 5,684 mld euro z Europejskiego Banku Inwestycyjnego i 805,4 milionów euro z Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego. Pod względem wielkości finansowania Polska znalazła się na czwartym miejscu wśród 27 państw członkowskich UE, za Francją, Włochami i Hiszpanią. Finansowanie Grupy EBI reprezentowało 1,16% polskiego PKB, i przyczyniło się do wsparcia 670 tys. miejsc pracy na terenie całego kraju.

Europejski Bank Inwestycyjny koncentruje się na czterech obszarach gospodarki: cyfryzacja, innowacyjność i kapitał ludzki, zrównoważone źródła energii i zielona transformacja, zrównoważony rozwój miast i regionów oraz wsparcie dla małych i średnich firm. W 2021 r. finansowanie EBI zwiększyło się we wszystkich tych obszarach.

Wiceprezes EBI, prof. Teresa Czerwińska powiedziała: „Rosnący poziom inwestycji w czterech priorytetowych obszarach jest bardzo pozytywnym sygnałem dla polskiej gospodarki. Teraz powinniśmy kontynuować to wsparcie, zwłaszcza w regionach dotkniętych skutkami sytuacji w Ukrainie. Tam finansowanie Grupy EBI będzie kluczowe by utrzymać rozwój i stabilność rynku pracy w tych bardzo wymagających czasach.”

Wiceminister rozwoju i technologii prof. Mariusz Golecki podkreślił, że Polska od lat jest jednym z bardziej atrakcyjnych kierunków napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ).

"Wyróżniamy się globalnie, a w regionie jesteśmy liderem. 2021 rok, pomimo kolejnych fal pandemii był rekordowy pod względem napływu inwestycji bezpośrednich" - mówił wiceminister rozwoju i technologii prof. MariuszGolecki.

Poinformował, że w 2021 r. w ramach Polskiej Strefy Inwestycyjnej wydano 713 decyzji o wsparciu na wartość przekraczającą 37,1 mld zł oraz z deklaracją stworzenia 16 831 nowych miejsc pracy. W porównaniu do 2020 r. w liczbie projektów zanotowano wzrost o 92 proc. r/r, wzrost o 145 proc. wartości inwestycji oraz wzrost o 186 proc. w liczbie nowych miejsc pracy. W ramach PSI (od września 2018 do końca 2021) wydano łącznie 1 521 decyzji o wsparciu, na 73,4 mld zł deklarowanej wartości inwestycji oraz 31 569 nowych miejsc pracy.

Fundusze Private Equity i Venture Capital

„Polska pozostaje największym rynkiem inwestycji funduszy Private Equity i Venture Capital (PE/VC)

w Europie Środkowo-Wschodniej. Tylko w 2020 roku zainwestowały tu 431 milionów euro, czyli aż jedną czwartą ogółu środków” – podkreślił Marek Dietl, prezes Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych  w  Warszawie. – „Na GPW w ciągu ostatnich 5 lat zadebiutowało 41 spółek z portfeli funduszy PE/VC, w tym Allegro, które okazało się jednym z 10 największych IPO na świecie w 2020 roku. Osobiście duże nadzieje wiążę z EU IPO Fund – funduszem finansowanym przez Komisję Europejską, który będzie inwestował w spółki debiutujące na giełdach. Spółka GPW Ventures, która należy do naszej grupy kapitałowej, jest gotowa zostać partnerem tego europejskiego funduszu i przyciągać na rynek kapitałowy firmy, oferując im finansowania jeszcze przed IPO” – dodał.

Wyniki ankiety EBI – Inwestycje polskich przedsiębiorców w 2021 r.

- Odsetek przedsiębiorstw podejmujących inwestycje pozostał na podobnym poziomie jak w 2020 r. i wyniósł 80%

- Wzrosła proporcja polskich firm przewidujących zwiększanie inwestycji - obecnie jest to 80%, co jest wynikiem zbliżonym do średniej UE.

- COVID-19 uderzył w wyniki sprzedaży - 42% firm odczuło spadek sprzedaży, dwukrotnie więcej niż firm, które odnotowały wzrost (22%).

- Połowa przedsiębiorstw (53%) wdrożyła w 2020 r. co najmniej jedną zaawansowaną technologię cyfrową.

- Firmy potwierdzają lepszy dostęp do finansowania zewnętrznego – tylko 8% odczuwa ograniczenia z nim związane.

- Prawie połowa (48%) firm planuje w ciągu następnych trzech lat zainwestować w działania lub technologie pro-klimatyczne.

W porównaniu z wynikami EIBIS 2020 wzrosły nakłady na inwestycje w środki trwałe – 49% 2021r. vs 45% 2020r. Odsetek ten zbliżony jest do średniej UE (50%). Niemniej jednak Polska pozostaje wśród krajów UE o najniższym poziomie inwestycji w wartości niematerialne i prawne.

COVID-19 uderzył w wyniki sprzedaży przedsiębiorstw - 42% firm odnotowało spadek sprzedaży. Jest to dwukrotnie więcej niż firm, które odnotowały wzrost (22%). COVID-19 miał również wpływ na plany inwestycyjne - jedna trzecia przedsiębiorstw (32%) ograniczyła swoje plany inwestycyjne i tylko 3% firm w najtrudniejszym okresie zwiększyło swoje inwestycje. Przedsiębiorcy zapytani o krótkoterminowe działania związane z COVID-19, podkreślali istotność cyfryzacji, a jedna trzecia firm (35%) potwierdziła, że zainwestowała w co najmniej jedno rozwiązanie cyfrowe.

Prawie cztery na dziesięć polskich firm (38%) zainwestowało w rozwój lub wprowadzenie nowych produktów, procesów lub usług. Wzrosła również liczba przedsiębiorstw (53%), które wdrożyły w 2021 r., co najmniej jedną zaawansowaną technologię cyfrową - EIBIS 2020 (50%)

Pomimo trudnych okoliczności, trzy czwarte przedsiębiorców twierdzi, że przez ostatnie 3 lata ich inwestycje były utrzymane na odpowiednim poziomie (76%). Zmniejszyła się za to liczba firm, które twierdzą, że wykorzystują w pełni swoje możliwości (47 %) w porównaniu z EIBIS 2020 (51 %). Jest to wynik zbliżony do średniej UE (49%).

Poprawiają się warunki dostępu do finansowania zewnętrznego w Polsce. Tylko 8% przedsiębiorstw odczuwa ograniczenia w dostępie do finansowania i jest to wynik korzystniejszy w porównaniu do EIBIS 2020 (12%). Po raz pierwszy w historii trwania ankiety liczba ta wynosi poniżej 10%. Większość firm korzystających z finansowania zewnętrznego jest zadowolona z warunków, jakie im zaoferowano. Głównym powodem niezadowolenia są wymagania związane z zabezpieczeniem (9%).

W wyniku kryzysu spowodowanego pandemią 14% polskich firm zwiększyło swoje zadłużenie. Wsparcie publiczne było znaczne: ogółem sześć na dziesięć firm (61%) w Polsce otrzymało jakąś formę wsparcia finansowego w odpowiedzi na COVID-19. To nieco więcej niż średnia UE (56%).

39% polskich firm zainwestowało już w działania zapobiegające zmianom klimatu, podczas gdy prawie połowa (48%) planuje to zrobić w ciągu następnych trzech lat. Ponadto ponad jedna trzecia (36%) polskich firm zainwestowała w działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej. Dodatkowo firmy w Polsce, częściej niż w UE, ustalały i monitorowały wewnętrzne cele dotyczące emisji dwutlenku węgla i zużycia energii (52% w porównaniu do 46%)

Debora Revoltella, główna ekonomistka EBI, powiedziała: „Skutki pandemii Covid-19 są odczuwane przez ponad 40% przedsiębiorców, jednak odsetek firm planujących zwiększenie poziomu inwestycji wzrasta do 80%. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że prawie połowa firm, aby wzmocnić swoją konkurencyjność, planuje inwestycje w działania pro-klimatyczne lub nowe technologie, co z pewnością wesprze zieloną transformację polskiej gospodarki.”

Panele dyskusyjne

W ramach konferencji odbyły się dwa panele dyskusyjne poświęcone wyzwaniom związanym z inwestycjami oraz wspieraniu inicjatyw private equity. W dyskusjach wzięli udział: Sandrine Croset – dyrektor w departamencie operacyjnym EBI odpowiedzialna za kraje nadbałtyckie i Europę Północną, Tomasz Robaczyński - Członek Zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego, Leszek Skiba - Prezes Zarządu Banku Pekao S.A., Prof. Mariusz Golecki - Wiceminister Rozwoju i Technologii, Artur Osiecki - Rzeczpospolita, Marek Dietl – Prezes Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych, Paweł Borys - Prezes Zarządu Polskiego Funduszu Rozwoju, Alain Godard - Dyrektor Generalny Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego, Tomasz Poniński - założyciel i partner zarządzający Montis Capital, Marta Poślad – dyrektor CEE & Transatlantic Public Policy Google, Marcin Wysocki - współzałożyciel i CIO Avia Capital.

Link do EIBIS 2022 – raport krajowy – Polska – https://www.eib.org/en/publications/econ-eibis-2021-poland

Link do EIBIS 2022 – raport ogólny - EIB Investment Report 2022

·       https://www.eib.org/en/publications/investment-report-2021

·       https://www.eib.org/en/publications/investment-report-2021-key-findings
 

Informacje ogólne

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) jest instytucją Unii Europejskiej należącą do jej państw członkowskich. Udostępnia długoterminowe finansowanie dla kluczowych inwestycji przyczyniających się do realizacji celów polityki UE. Bank finansuje projekty w czterech priorytetowych obszarach – infrastruktura, innowacje, klimat i środowisko, małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP). W 2020 r. Grupa EBI zapewniła finansowanie projektów w Polsce w wysokości 5,2 mld euro.

O ankiecie inwestycyjnej EBI

Coroczne badanie grupy EBI na temat inwestycji i finansowania inwestycji (EIBIS) to ogólnounijne badanie, które gromadzi jakościowe i ilościowe informacje na temat działalności inwestycyjnej zarówno małych przedsiębiorstw (zatrudniających od 5 do 250 pracowników), jak i większych przedsiębiorstw (zatrudniających ponad 250 pracowników), ich wymagania finansowe i trudności, z którymi się borykają.

W badaniu zebrano dane od około 13 300 firm z obszaru całej UE-27, Wielkiej Brytanii, a od 2019 r. w Stanach Zjednoczonych. Stosując warstwową metodologię próbkowania, ma być ona reprezentatywna dla:

• poziomu UE

• poziomu kraju i

• poziomu grupy sektorowej (produkcja, usługi, budownictwo i infrastruktura) oraz poziomu wielkości firmy (mikro, małe, średnie i duże) - w większości krajów.

Wszyscy respondenci ankiety są wybierani z bazy danych Bureau van Dijk ORBIS. Odpowiedzi ankietowe można dopasować do zgłoszonych bilansów firm oraz danych dotyczących zysków i strat.

EIBIS jest przeprowadzany corocznie, a pierwsza fala wywiadów odbyła się w 2016 r. Ma na celu zbudowanie panelu danych korporacyjnych. W tym celu wszystkie firmy, które wzięły udział w pierwszej fali badania, są ponownie badane w kolejnych falach badania. Aby zrekompensować utratę paneli i zapewnić przekrojową reprezentatywność, firmy panelowe są uzupełniane w każdej fali o uzupełniającą próbę nowych firm ankietowych.

Dowiedz się więcej: EIB Investment Survey (EIBIS) - Details