- Grupa EBI zapewniła w 2022 r. finansowanie w wysokości 28,4 mld euro w regionach objętych polityką spójności.
- W całej UE kredyty EBI wspierały projekty o całkowitym koszcie inwestycyjnym w wysokości 146 miliardów euro.
- Polska jest jednym z czołowych beneficjentów finansowania przeznaczonego dla regionów spójności
W 2022 r. Grupa EBI przekazała 28,4 mld euro na projekty w regionach objętych polityką spójności. Z tego wsparcie EBI wyniosło 24,8 mld euro, czyli 45,9% wszystkich kredytów udzielonych przez Grupę w UE. Finansowanie EFI wyniosło 3,6 mld euro, co stanowi 39% całości finansowania EFI udzielonego w regionach objętych polityką spójności. W całej UE kredyty EBI wspierały projekty, których łączny koszt inwestycji wyniósł 146 mld euro w 2022 r. EIB Group Activity in Cohesion Regions.
Finansowanie EBI dla regionów objetych polityką spójności wsparło cztery priorytetowe dla UE obszary:
- Wsparcie dla projektów z sektora zrównoważonej energii i zasobów naturalnych stanowiło 36% tego finansowania, czyli 8,8 mld euro. Kredyty umożliwiły inwestycje w strategiczne projekty z zakresu energii odnawialnej i modernizacji sieci elektroenergetycznych.
- Na zrównoważony rozwój miast i regionów przeznaczono 31% finansowania wspierającego politykę spójności, 7,8 miliarda euro. Zdecydowana większość inwestycji wsparła rozwój przyjaznej dla środowiska komunikacji miejskiej I regionalnej, budowę dostępnych cenowo mieszkań, rozwój i rewitalizację infrastruktury miejskiej.
- 19% finansowania spójności, 4,6 miliarda euro, przeznaczono na rozwój innowacji, cyfryzacji i na wsparcie kapitału ludzkiego.
- Sektor małych i średnich firm oraz firm o średniej kapitalizacji otrzymał 14% finansowania, 3,5 miliarda euro.
Inwestycje w regionach spójności w projekty sprzyjające ochronie klimatu wyniosły 16,2 miliarda euro, co stanowiło 66% całości finansowania w regionach spójności.
Wice-prezes EBI Lilyana Pavlova powiedziała: “Regiony objęte polityką spójności, pomimo niepewności geopolitycznej, napływu uchodźców i szoku energetycznego, muszą nadal się przekształcać. Ich rozwój jest kluczowy by osiągnąć cele klimatyczne Unii Europejskiej i zlikwidować przepaść w rozwoju cyfryzacji. Innowacyjność jest niezbędna do sprostania tym wyzwaniom. Grupa EBI zapewnia szeroką gamę narzędzi finansowych i doradczych wspierających te cele by mogły one przynieść wymierne skutki.”
Polska jest jednym z czołowych beneficjentów finansowania spójności - 3,8 mld euro (po Francji 4,8 mld euro i Hiszpanii 4,2 mld euro). Prawie 50% środków z tego finansowania w Polsce wspierało zrównoważony rozwój miast i regionów, podczas gdy pozostałe kredyty w równym stopniu wsparły inwestycje w 3 sektorach: rozwoju zrównoważonej energii i zasobów naturalnych, innowacji, cyfryzacji oraz wsparcia dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji.
Wice-prezes EBI prof. Teresa Czerwińska powiedziała: “Polska kontynuuje transformację w kierunku bardziej ekologicznej i przyjaznej dla klimatu gospodarki, a finansowanie polityki spójności odgrywa tu istotną rolę. Dzięki temu polskie miasta i regiony przekształcają się, rozwijają nowoczesne przestrzenie miejskie, a sektor energetyczny przyspiesza transformację. Wspieranie polityki spójności jest jednym z priorytetów Grupy EBI gdyż przyspiesza ono wyrównanie poziomu rozwoju w całej Unii Europejskiej.”
Państwa członkowskie z południa i z Europy centralno-wschodniej są w całości lub w większości objęte polityką spójności i korzystają ze znacznego finansowania projektów w obszarach zrównoważonego rozwoju energii odnawialnej i zasobów naturalnych oraz zrównoważonego rozwoju miast i regionów. Kredyty EBI dla Bułgarii, Litwy i Polski koncentrowały się głównie na wsparciu miast i regionów, podczas gdy zrównoważony rozwój energii odnawialnej i zasobów naturalnych był dominujący w Chorwacji, Czechach i Hiszpanii.
W niektórych państwach członkowskich w znacznym stopniu finansowanie przeznaczone dla regionów spójności wspiera rozwój innowacji i cyfryzacji, dotyczy to np. Malty i Rumunii.
Wysoki udział kredytów na inwestycje w rozwój energii odnawialnej wspiera projekty w Belgii i Irlandii.
Dania i Holandia przeznaczają finansowanie dla regionów spójności na zrównoważony rozwój miast i regionów. Przykłady te świadczą o dużym zapotrzebowaniu na finansowanie spójności również w zamożniejszych państwach członkowskich.
Działania Grupy EBI w regionach objętych polityką spójności i ich wpływ – według sektorów:
Innowacje I rozwój badan:
- 2,156 mln EUR finansowania EBI dla nowych projektów R&D
- Wsparcie zatrudnienia dla 22 388 miejsc pracy
Edukacja
- Budowa lub remont ponad 478 100 m2 placówek oświatowych
- Dostarczenie nowego sprzętu edukacyjnego o wartości około 310 mln EUR
- Około 194 700 studentów będzie mogło korzystać z pożyczek studenckich
Zdrowie
- Budowa lub remont około 862 700 m2 powierzchni w obiektach służby zdrowia
- 7 329 łóżek w nowych lub wyremontowanych placówkach służby zdrowia
- 205 mln EUR na sprzęt i technologie informacyjno-komunikacyjne w placówkach służby zdrowia
- Około 12 542 000 osób z dostępem do lepszych usług medycznych
Rozwój miast I regionów
- Budowa lub remont około 1 375 000 m2 powierzchni w budynkach
- Ponad 1 184 000 m2 otwartej przestrzeni zagospodarowanej lub zrekultywowanej
- Budowa lub remont 50 obiektów socjalnych, kulturalnych, rekreacyjnych itp
- Ponad 15 527 000 osób będzie mogło korzystać z nowej lub ulepszonej infrastruktury
- 3 750 000 odwiedzających rocznie nowe lub wyremontowane obiekty kultury, rekreacji i sportu
Transport
- Budowa lub modernizacja ponad 1 360 km torów kolejowych
- Budowa lub modernizacja ponad 80 km pasów jezdni lub torów komunikacji miejskiej
- Budowa lub modernizacja 180 stacji lub przystanków
- Zakup lub remont 2 861 pojazdów lub taboru
- Ponad 152 000 000 dodatkowych przejazdów transportem publicznym rocznie
- Prawie 16 milionów godzin oszczędności czasu rocznie
- 19 milionów euro oszczędności kosztów eksploatacji pojazdów rocznie
- Budowa lub remont 775 km pasów ruchu
- Ponad 70 300 pasażerów dziennie korzystających z ulepszonej infrastruktury drogowej
Sektor energetyczny
- 8 435 MW mocy wytworzonej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii
- 15 614 GWh energii elektrycznej wyprodukowanej z odnawialnych źródeł energii rocznie
- Ponad 3 885 000 gospodarstw domowych, które mogłyby być zaopatrywane w energię elektryczną wytworzoną w ramach finansowanych projektów
- Budowa lub modernizacja około 19 271 km linii/kabli elektroenergetycznych do przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej
- Instalacja około 2 433 000 inteligentnych liczników energii
Użycie zasobów naturalnych
- 2 405 000 ha gruntów rolnych z udoskonalonym zagospodarowaniem
- Ponad 1 482 00 ha gruntów leśnych z udoskonalonym zagospodarowaniem
- Prawie 21 000 beneficjentów - rolników, leśników, producentów ryb - otrzymuje wsparcie na inwestycje
Zasoby wody pitnej
- Instalacja lub remont ponad 1 000 km sieci wodociągowej lub rur dystrybucyjnych
- Instalacja lub remont 64 km kolektorów kombinowanych
- 65 000 m3 pojemności obiektów retencyjnych, zbiorników lub zbiorników wody surowej wybudowanych lub zrekultywowanych
- wybudowanie lub remont stacji uzdatniania wody o przepustowości 212 000 m3/dobę
- Budowa lub modernizacja 298 624 przydomowych przyłączy wodociągowych
- Ponad 3 561 000 osób korzystających z bezpiecznej wody pitnej
Ochrona przeciwpowodziowa
- Budowa lub modernizacja 62 km wałów przeciwpowodziowych
Odbiór i oczyszczanie ścieków
- Instalacja lub remont ponad 360 km rur kanalizacyjnych i/lub deszczowych
- 491 000 ton/rok przepustowości nowej lub wyremontowanej oczyszczalni oraz 119 000 ton/rok nowej przepustowości obiektów utylizacji odpadów
- Ponad 1 122 000 osób korzystających z ulepszonych usług sanitarnych
- 400 000 osób obsługiwanych przez nowe obiekty utylizacji odpadów
- 297 000 ton/rok odpadów przetwarzanych w nowych lub zrekultywowanych obiektach utylizacji odpadów
- 347 500 ton/rok bioodpadów nadających się do recyklingu zbieranych selektywnie
Technologie komunikacyjne
- Instalacja 2 629 witryn 3G, 4G i 5G
- Ponad 1 957 000 gospodarstw domowych będzie miało dostęp do światłowódu w domu (FTTx) (z wyłączeniem VDSL)
- 5 330 000 dodatkowych abonentów z włączonymi usługami 5G
MŚP I firmy ze średnią kapitalizacją
- 3,3 mld euro nowych umów na rzecz MŚP/spółek o średniej kapitalizacji w regionach objętych polityką spójności (1,8 mld euro w regionach słabiej rozwiniętych i 1,5 mld euro w regionach w okresie przejściowym)
- Wsparcie dla około 26 500 MŚP/spółek o średniej kapitalizacji w regionach objętych polityką spójności
- Wsparcie dla około 518 200 miejsc pracy w MŚP/spółkach o średniej kapitalizacji w regionach objętych polityką spójności
Informacje ogólne
O Europejskim Banku Inwestycyjnym
Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) jest instytucją Unii Europejskiej należącą do jej państw członkowskich. Udostępnia długoterminowe finansowanie dla kluczowych inwestycji przyczyniających się do realizacji celów polityki UE. Bank finansuje projekty w czterech priorytetowych obszarach – zrównoważony rozwój miast i regionów, zrównoważony rozwój sektora energetycznego, innowacje, klimat i środowisko, małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP).
Polityka spójności UE na lata 2021-2027 wyróżnia trzy kategorie regionów na poziomie NUTS2: 1. Regiony lepiej rozwinięte, o produkcie krajowym brutto (PKB) na mieszkańca większym niż 100% średniej UE-27; 2. Regiony w okresie przejściowym, średnio rozwinięte, z PKB na mieszkańca od 75% do 100% średniej UE; regiony słabiej rozwinięte, z PKB na mieszkańca mniejszym niż 75%% średniej UE-27. W kontekście niniejszego raportu określamy regiony słabiej rozwinięte i regiony w okresie przejściowym łącznie jako „regiony spójności”, a regiony bardziej rozwinięte jako „regiony nieobjęte polityką spójności”. Polityka spójności była jednym z pierwotnych powodów powstania Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w 1958 r. i pozostaje jednym z jego głównych priorytetów.